Banu Kaplan Kurtoğlu: Ailelerde İletişim ve Duygu Farkındalığı Çok Önemli!

Banu Kaplan Kurtoğlu’nu instagram paylaşımları sayesinde tanıdım. Instagram’da @annebabalaricin hesabında paylaştıklarını beğeniyle takip ederken, onun da beni @egitimciroportaji hesabımdan ettiğini fark ettim. Bir süre sonra yazışarak fikirlerimizi paylaşmaya başladık. Eğitime ve aileye dair düşüncelerini çok beğendiğim bu kişiyle mutlaka tanışmam gerektiğini düşündüm. Aylar sonra İzmir’deki bir konferansta ve bir eğitim fuarında bir araya gelme şansımız oldu. Hemen yıllardır birbirini tanıyan iki dost gibi sıcak sohbetlerimiz oldu. Ayrıca seminerlerini izlediğimde daha da çok etkilendim ve mutlaka röportaj yapmalıyız diye düşündüm. Ailelerde pozitif iletişim, duyguları tanımak, empati kurabilmek gibi son derece önemli konuları herkesin anlayabileceği dilde anlatan Banu Kaplan Kurtoğlu’nu daha da fazla insanın tanımasını istedim… O günlerde röportaj yapmak için vaktimiz olmasa da bir sonraki İzmir ziyaretinde buluşmak üzere sözleştik.  Ve nihayet güzel bir mevsimde, rengarenk ortamlarda fotoğraflar çekerek keyifli bir röportaj gerçekleştirdik. Umarım sizler de Banu Kaplan Kurtoğlu’nu bir gün bir seminerde ya da etkinlikte izleme şansına sahip olursunuz. O güne kadar www.annebabalaricin.com sitesini ve sosyal medya hesaplarını takip etmeyi unutmayın. Keyifli okumalar dileriz…

Kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

1977 yılında Balıkesir’de doğmuşum. Ben doğduktan sonra ailem İzmir’in Urla ilçesine taşınmış. Ben de burada büyüdüm. Bir abim ve kız kardeşim var. Annem, babam ve kardeşlerim benim en önemli rehberlerim diyebilirim. Eğitim hayatım ise çok karışık. Lisede Bilgisayar- Elektronik bölümünde okudum. Sonra Dokuz Eylül Üniversitesi Adalet Meslek Yüksek Okuluna başladım. Dikey geçiş yapıp Hukuk okuyacaktım ama Medeni Hukuk kitabını görünce Hukuk okuma isteğim yok oldu. Çocukken birçok yerde yaşamak gibi bir hayalim vardı. Belki de bu sebepten üniversite için Ankara’ya gittim ve orada yedi yıl yaşadım. Ankara Üniversitesi’nde Sosyoloji lisansı, Gazi Üniversitesi’nde Felsefe Grubu Öğretmenliği Yüksek Lisansı yaptım. En son Boğaziçi Üniversitesi’nde Öğretmen Gelişim Programı’nı tamamladım. Bulduğum her eğitime, sempozyuma, kongreye katıldım. Öğrenmeye aşık birisiyim, yeni şeyler öğreneceğim her yere zaman ayırırım.

Dokuz yaşında domates toplayarak başlayan çalışma hayatım on beş yaşından beri aralıksız devam ediyor. On beş yaşımdan rehber öğretmen olduğum yıllara kadar neredeyse yapmadığım iş kalmadı. Hosteslikten tutun da, mutfak şefliği, sigortacılık, halkla ilişkiler müdürlüğü, organizasyon şirketi kurmak… Rehber öğretmen olup miniklerle çalışmaya başladıktan sonra hayatımın işinin ailelerle çalışmak olduğunu anladım ve işimi hep çok severek yaptım. Çocukken duygusal anlamda birçok problem yaşadım ve yedi yaşına kadar neredeyse konuşamıyordum. Yaşadığım bu durum, sonraki dönemlerde duygular ve iletişim üzerine yoğunlaşmama neden oldu.

Eğitim alanında neler yaptınız? Şu anda neler yapıyorsunuz?

Eğitimci olmam Ankara’dan İzmir’e dönüp Sonuç Dershanesi’nde çalışmamla başladı. Sonra İstanbul’da yaşamak hayalimi hatırladım ve İstanbul’a taşındım. On bir yıl Doğa Koleji’nde çalıştım. Burada çalıştığım dönemde Rehberlik ve Psikolojik danışmanlık Biriminde; Rehber öğretmenlik ve Zümre başkanlığı yaptım. Çocuk hakları konusunda ulusal ve uluslararası projelerde bulundum, sempozyumlara katıldım. Ayrıca işe alım ekibinin liderliğini yapıp, AR-GE biriminde de çalıştım. Okulun eğitim sistemini değiştirmesi ve benim kendi işlerimin yoğunluğunun artması nedeniyle geçen yıl okuldan ayrıldım.

Şimdi diğer hayallerimi gerçekleştiriyorum. İş hayatıma iletişim konulu seminer ve atölyeler ile devam ediyorum. Güzel bir geleceğin mutlu çocuklarla; bunun da ebeveynlerin bilinçlendirilmesi ile olacağına inanıyorum. Aile bütünlüğünün sağlanması ve sağlıklı olarak devam etmesi için Duygu Odaklı Aile Danışmanlığı hizmeti veriyorum. Aile danışmanlığı kapsamında çiftlerin birbirleri ve çocukları ile olan iletişimleri ve anne-baba tutumları üzerine çalışıyorum. Ebeveynlerin çocukları ile ilişkilerini desteklemek için www.annebabalaricin.com sitemde bilgilendirme yazıları yazıyorum. Seminerlere gelemeyenler için de sosyal medyadan canlı yayınlarda söyleşiler yapıyorum. Okullarda çalışan idareci, öğretmen ve diğer okul personeline, çocuklarla iletişim konusunda seminer ve atölye çalışmaları yapıyorum. Çocuklara “Beden Farkındalığı”, “Düşünme Becerileri”, “Yaratıcı Düşünme ve Sosyal Beceri” eğitimleri veriyorum. Çocuklar ve çocuklarla çalışan tüm yetişkinlere yönelik “Çocuk İhmal ve İstismarı” seminerlerime çeşitli sempozyumlarda devam ediyorum.

Sosyal Sorumluluk Projeleri kapsamında Açı Okullarında İşaret Dili Projesinde yer almıştım. İşaret dilinin önemine çok inanıyorum ve kendimi bu alanda geliştirmeye çalışıyorum. Annelerin dünyayı değiştireceğine inanıyorum. Bu nedenle annelere duygu farkındalığı sağlayıcı seminerler veriyorum. Annemle ilişkimden ortaya çıkmış olan “Anne Atölyesini” Türkiye’nin her yerinde ki annelerle paylaşmak istiyorum. Henüz büyük şehirlerde yapıyorum. İleri ki tarihlerde başka şehirlerdeki annelere de ulaşacağım. Hayata öğrenmek için geldiğimize inanıyorum; öğrenmeye ve öğretmeye yardımcı olmaya devam edeceğim.

Ailelerde en çok karşılaştığınız sıkıntılar nelerdir? Bunları çözümlemeye yönelik neler önerirsiniz?

Yaşanan en büyük sıkıntı iletişim konusu. Sağlıklı iletişim kurmayı bilmiyoruz. Bunun en önemli nedeni de kendimizin farkında değiliz. Ve maalesef çok duygusal bir millet olduğumuzu söylememize rağmen duygularımızın farkında değiliz. Görüşme yaptığım ailelerin birçoğunun da çocuklarının yaş gelişim özelliklerini bilmediğini gözüyorum. Örneğin; bir aile gelmişti, baba  “Banu hanım çocuğumuz şunu yapmıyor, bunu yapmıyor” diye sitem ediyordu. Ben de ona çocuğunun henüz 3 yaşında olduğunu söyledim. “ yani yapamaz mı istediklerimi? “ dedi. Bunun gibi birçok ebeveynle karşılaşıyorum. Her yerde ısrarla tekrar ettiğim bir şey var, burada da belirtmek isterim; lütfen çocuğunuzun yaş gelişim özelliklerini öğrenin. Her yerde yazıyor. Bunun yanı sıra çocuklarını tanımak için daha çok çaba göstermelerini öneririm. Çocuklarını tanıyabilmelerinin yolu onların duygularını tanımalarıdır. Gerçek iletişim karşılıklı duygu aktarımı ile gerçekleşir.

Genel anlamda ebeveynlere başka önerileriniz var mı? Edinilebilecek alışkanlık, kullanılabilecek uygulama, kitap, film gibi?

Ebeveynlerin çocuklarının duygularını anlayabilmeleri için öncelikle kendi duygularını tanımaları gerekir. Kendimiz iyi ve sağlıklı olmadan çocuğumuza fayda sağlamamız gerçekçi değildir. Uçaklarda çok güzel bir uyarı var. “Oksijen maskenizi önce kendinize, sonra çocuğunuza takın”. Bu cümle sağlıklı ebeveynliği özetliyor bize. Birkaç kitap önerim olacak: Gerçekten Beni Duyuyor musun? – Leyla Navaro, Duygusal Zekası Yüksek Çocuklar Yetiştirmek- John Gottman. Bunların yanı sıra çocuklarının yaş gelişim özelliklerini öğrenecekleri kaynakları okumalarını öneririm. Web sitemde “Çocuğunuzun Duygusal Zeka Gelişimini Nasıl Sağlarsınız?” başıklı yazımı okumalarını da tavsiye ederim.

Bunlara ek olarak evde hep beraber farkındalık oyunları oynayarak duygularınızın da farkına varabilirsiniz. Çok sevdiğim bir oyunum var, her yerde tavsiye ederim.  Oyunun adı; “Bende Ne Değişti?”. Anne-baba ve konuşma çağındaki çocuklarla oynanabilecek bir oyundur. Aile bireylerinin birbirleri hakkında fiziksel, duygusal ve davranış farkındalıklarının artmasını sağlar. Oyunu oynarken dikkatinizi dağıtacak şeyler olmamasına özen göstermelisiniz. Yemek yerken veya televizyon seyrederken oynamamalısınız. Oyunu oynarken dikkatiniz birbirinizde olmalıdır.

“Bende Ne Değişti?” oyunu nasıl oynanıyor?

Önce anne veya baba eşine “son zamanlarda bende farklı bir şey gözlemliyor musun” diye sorar. Diğer eş “evet seni bu hafta çok neşeli görüyorum, neşeli olmana ne sebep oldu?” diye sorar. Anne “Evet neşeliyim, çünkü bu hafta işyerinde yeni bir projeye başladım/ Çocuğumla harika vakit geçirdik/Çok sevdiğim arkadaşlarımla buluşacağım vb. gibi, neşeli olmasına sebep neyse onu açıklamalıdır. Evdeki her birey birbirine böyle sorular sorar ve açıklamalarını yaparlar. Soruları “sence bende ne değişti, bende neler değişmiş olabilir?” gibi yaratıcılığınıza göre çeşitlendirebilirsiniz. Sorular kapalı uçlu -yani cevabı evet hayır olacak şekilde- olmamalıdır. Büyüme dönemindeki çocuklar fiziksel birçok değişiklik yaşadıkları için boyu, dişleri, kilosu hakkında da farkındalıkların artmasına yönelik sorular sorabilirsiniz. Ebeveynler eklemeler yapabilir. “Ayakkabı bağcıklarını kendinin bağladığını fark ettim bisiklete daha iyi bindiğini gözlemledim, sofra hazırlamaya süper katkı sağlıyorsun” gibi cümlelerle çocuğunuzun farkındalığının artmasını destekleyebilirsiniz.

Yakında mezun olacak veya iş hayatına yeni başlamış öğretmenlere, rehberlere önerileriniz nelerdir? Deneyimlerinize dayanarak vermek istediğiniz birkaç ipucu var mı?

Zümre başkanlığı ve Rehber öğretmenlik yaptığım dönemde yüzlerce stajyer arkadaşla çalışma imkanım oldu. Okula staja gelmek iş hayatları için attıkları en önemli adımdı. Ve şimdi hepsi çok iyi okullarda çalışıyorlar. Mesleğe hazırlanan arkadaşlara da okul bitmeden staja gitmelerini tavsiye ederim. Hatta son sınıfı beklemeden üniversiteye başlar başlamaz birçok farklı yerde staj yapıp hangi alanın kendilerine uygun olduğunu ancak bu yolla bulabilirler. Meslekleri ve kişisel gelişimleri için sempozyumları, kongreleri, yenilikleri ve değişimleri takip etmeliler. İnternet çağının gençleri gerçekten çok şanslılar. Bilgiye çok hızlı ulaşma imkanları var. Bu imkanları doğru değerlendirirlerse mesleklerinde de mutlu ve başarılı olacakların inanıyorum.

Eklemek istediğiniz başka bir şey var mı?

Her ailenin yapısı farklıdır. Bu sebeple diğer ailelerle kendi ailenizi ve çocuğunuzu kıyaslamak doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Ebeveynlerin çocuklarına verecekleri en güzel hediyenin farkındalık olduğunu vurgulayarak herkese “bol farkındalıklı” günler dilerim.

Röportaj ve Fotoğraflar: Gamze Er